Verbonden partijen

Gemeenschappelijke regeling - openbaar lichaam

GGD Zaanstreek-Waterland beschermt, bewaakt en bevordert de gezondheid en de sociale veiligheid van alle mensen in de regio. Daarbij staat een preventieve en collectieve aanpak voorop, met specifieke aandacht voor bevordering van participatie en ondersteuning van de eigen regie van mensen. Als uitvoeringsorganisatie van de gemeenten sluit de GGD aan bij de gemeentelijke verantwoordelijkheden in het sociaal domein.

Een lid van het Algemeen Bestuur (AB) heeft in de vergadering van het AB één stem. In die gevallen waarin Zaanstad en Purmerend zwaarwegende bezwaren hebben tegen een voorstel en met het oog daarop tegenstemmen, leidt die tegenstem tot verwerping van het voorstel. Het voorgaande is niet van toepassing op het voorstel tot vaststelling van de begroting respectievelijk de jaarrekening van de GGD. Wethouder Onclin is lid van het AB, plaatsvervanger wethouder Slegers.

Ontwikkelingen

Het AB heeft eind 2020 besloten om naar aanleiding van meerdere geconstateerde knelpunten samen met de GGD te kijken naar de toekomst en heeft dit de naam “GGD 3.0” meegegeven.

Binnen het GGD 3.0 worden 3 sporen onderzocht:

• Het opstellen van een regionale visie met gemeenschappelijke uitgangspunten. Deze uitgangspunten worden de basis voor een gemeenschappelijke opgave en een goede samenwerking daartoe. Het gaat daarbij om regionale maar zeker ook lokale samenwerking.
• Een financiële analyse met behulp van een extern bureau, met als doel een gezonde GGD binnen huidige financiële kaders.
• Het derde spoor is de governance, waarbij gekeken wordt naar een herijking van kerntaken van de GGD en naar de organisatorische inrichting van de Gemeenschappelijke Regeling (GR).

De 3 sporen moeten leiden tot adviezen voor verbetering, transparantie en verbeterde afspraken en zullen landen in het visiedocument. Dit visiedocument wordt medio 2023 verwacht.

Naast de GR taken worden ook de separaat bij de GGD belegde contracttaken meegenomen in het traject. Hierdoor ontstaat er een totaal beeld van alle activiteiten van de GGD en de daarbij behorende financieringsstromen. Ten aanzien van contracttaken kan het onderzoek leiden tot advisering over de beste  positionering of financieringsvorm in de toekomst.

Risicoprofiel

Gemeenten zijn wettelijk verplicht om een GGD in stand te houden voor de uitvoering van de taken op het gebied van de publieke gezondheidszorg. Het risicoprofiel van de GGD is hoog: de financiële bijdrage in de Gemeenschappelijke Regeling is groot (ruim € 6,1 mln.in 2021 obv meerjarenbegroting 2021-2024), terwijl de gemeente Zaanstad, in verhouding tot deze financiële bijdrage, maar beperkte invloed heeft in het Algemeen Bestuur. Iedere gemeente heeft één stem. Dit betekent voor Zaanstad een stemverhouding van 12% en een financiële bijdrage van 47% in het gemeenschappelijke deel. De politieke en maatschappelijke betrokkenheid zijn eveneens groot: de activiteiten van de GGD betreffen de gezondheid van de inwoners. Een probleem op het gebied van volksgezondheid haalt direct de pers en heeft zijn weerslag op de politiek.

Een actuele reden voor hoge risicoprofilering is de noodzaak om van de GGD een meer toekomstbestendige organisatie te maken.

Financiële positie

Jaarrekening 2021

De financiële afrekening over 2021 laat een positief resultaat zien van € 148.832.  

Door GGD Zaanstreek – Waterland is voorgesteld om het resultaat als volgt te bestemmen:

• Toevoeging van € 37.622 aan de algemene reserve om deze op het afgesproken niveau van maximaal 5% van de gemeentelijke bijdrage te behouden
• € 70.000 voor deelname aan het project functionele (bovenregionale) samenwerking op het gebied van infectieziektenbestrijding
• € 41.210 in te zetten ter dekking van incidentele kosten wegwerken achterstanden informatiebeheer.

Gemeente Zaanstad heeft een positieve zienswijze afgegeven om het resultaat conform voorstel te bestemmen.  

Begroting 2023

De Begroting 2023 is een kopie van de kadernota 2023.

De belangrijkste ontwikkelingen voor 2023 betreffen autonome wijzigingen als gevolg van het Rijksvaccinatieprogramma, de nieuwe gemeentelijke taak prenataal huisbezoek en de toename van het aantal geboortes.

Gemeente Zaanstad heeft een positieve zienswijze afgegeven op de ingediende begroting 2023.

De uitwerking van GGD 3.0 zou kunnen leiden tot een aanpassing van de begroting GGD voor 2023. Naar verwachting zal deze tegelijk worden aangeboden met de kadernota 2024 GGD.

Risico’s en beheersmaatregelen

Risico: Onvoldoende zicht op bedrijfsvoering GGD

Beheersmaatregel: GGD 3.0 traject waarin gezamenlijk wordt opgetreden om tot een gedeelde visie te komen op inhoud, financiën en Governannce

Risico: Aanbod GGD sluit niet voldoende aan op behoefte inwoners/ maatschappelijke visie gemeente

Beheersmaatregel: periodiek inhoudelijk overleg om beleidkeuzes door te nemen en bestaand aanbod te verbeteren of nieuw aanbod te implementeren

Risico: het AB heeft onvoldoende zicht op uitvoering contracttaken GGD

Beheersmaatregel: GGD 3.0 traject zal leiden tot een betere Governance

Risico: GGD is eigen risicodrager. Afschaling van taken/ opdrachten kunnen leiden tot (langdurige) frictiekosten die aan gemeenten worden doorbelast

Beheersmaatregel: Zaanstad communiceert als goed opdrachtgever tijdig het afstoten van taken/ opdrachten, zodat de GGD tijd heeft om passende maatregelen te nemen de frictiekosten te beperken. Verder zal er vanuit 3.0 een nieuwe Governance worden ontwikkeld om heldere afspraken te maken over frictiekosten en de wederzijdse verantwoordelijkheid om deze te beperken.

Risico: Autonome ontwikkelingen of wetwijzigingen kunnen leiden tot toename van kosten

Beheersmaatregel: Periodiek overleg dat aansluit op de PDCA cyclus om daarmee sneller te kunnen anticiperen op toekomstige wijzigingen

Risico: Het komen tot een toekomstbestendige GGD levert gaat mogelijk gepaard met hoge kosten.

Beheersmaatregel: In het traject GGD 3.0 wordt gestuurd op het vinden van oplossingen binnen de bestaande middelen.