Bestuurlijke hoofdlijnen
De voorliggende begroting 2023 – 2026 is de eerste begroting die dit nieuwe college aanbiedt. Bij het maken van deze begroting zijn er nog vele onzekerheden; het zijn bijzondere en turbulente tijden. De stikstofcrisis, de hoge inflatie en stijgende energieprijzen hebben een forse impact op ondernemers, maatschappelijke-, cultuur-, sportinstellingen en onze inwoners. Daarnaast is er de financiële onzekerheid hoe het Rijk de gemeenten de jaren na 2025 gaat financieren voor alle activiteiten die wij uitvoeren. Het college heeft oog voor de vraagstukken waar deze groepen mee te maken hebben of te maken krijgen. Het thema ‘Slagen maken’ uit het coalitieakkoord is -ondanks deze nieuwe context- relevanter dan ooit. We zetten in op huidige beleid en investeren niet in nieuw beleid die structurele tot extra uitgaven leiden.
Onze belangrijkste zorg op dit moment is om vooruit te schakelen op de ontwikkelingen die wij voor ons zien en oog hebben voor de financiële zorgen van onze inwoners, maatschappelijke instellingen en ondernemers. In deze begroting nemen we stevige maatregelen om de hoge inflatie en de stijgende energieprijzen te compenseren. We trekken daarbij samen op met de maatregelen die het Rijk neemt en met lopende initiatieven die versnelt de woningen in Zaanstad verduurzamen. Hiervoor stelt het college voor 2022 en 2023 totaal € 2 mln. beschikbaar en zal samen met de gemeenteraad met een plan komen over een goede besteding van deze middelen, aanvullend op de maatregelen van het Rijk. De stijgende prijzen en oplopende energiekosten hebben ook effect op alle uitgaven die wij als gemeente doen, hiervoor reserveren wij € 4 mln. voor de komende 4 jaar.
In deze tijden van financiële onzekerheid willen wij de woonlasten van onze inwoners niet verder verhogen dan nodig. Op de Onroerendezaakbelastingen wordt daarom alleen een prijsindexatie toegepast van 2,3%. Dit geldt ook voor de rioolheffing. Door het maximaal inzetten van de egalisatiereserve laten wij de rioolheffing met maximaal 2,3% stijgen. De stijging van de afvalstoffenheffing houden we zo beperkt mogelijk. Door de egalisatievoorziening niet verder op te bouwen en door inzet van een voordeel op de overhead, kan de tariefstijging beperkt blijven tot 2,7%.
Daarnaast zijn we in staat om uitvoering te geven aan de ambities uit het coalitieakkoord. Nog belangrijker dan een paar maanden geleden is de focus op de uitvoering van bestaand beleid en zijn we terughoudend met het doen van nieuwe structurele uitgaven. Incidentele middelen reserveren we om de onzekerheden in de financiële verhoudingen tussen het Rijk en de gemeente op te vangen. We koersen in 2026 en 2027 nog steeds op grote tekorten af en we verwachten bij de Voorjaarsnota 2023 meer duidelijkheid van het Rijk te krijgen over hoe zij om willen gaan met de financiële verhoudingen onderling.
In de ambities van het Coalitieakkoord staat wat ons betreft de kwaliteit van wonen nog steeds bovenaan. Voldoende en betaalbare woningen, verbeteren van de kwaliteit van de openbare ruimte en het uitbreiden van de maatschappelijke voorzieningen. Wij sturen op de betaalbaarheid hiervan door hiervoor het investeringsfonds en het transformatiefonds zo effectief mogelijk in te zetten. Daarnaast blijven wij stevig lobbyen voor externe financieringen om van Zaanstad een zo mooi mogelijke en groene stad te maken.