Gemeenten werken steeds meer samen met andere gemeenten e/o organisaties. Het bedrag dat gemeenten uitgeven via (regionale) samenwerking is in de afgelopen jaren sterk gegroeid doordat zij steeds vaker op tal van terreinen kiezen voor samenwerking.
Met samenwerking komen gemeentelijke taken meer op afstand te staan. Hoe houden we vanuit de gemeente grip op deze samenwerking?
Ook kiezen gemeenten vaker voor andere vormen van samenwerking die niet onder de reikwijdte van verbonden partijen vallen. Er ontstaan daardoor situaties waarin er geen formele verplichting is om de raad te informeren, terwijl deze informatie de raad kan helpen om haar controlerende taak uit te voeren.
Nieuwe nota verbonden partijen verbetert de grip van de raad op samenwerking
Op 1 januari 2022 is de nieuwe nota verbonden partijen ingegaan. In de nota staat de grip op samenwerking door de raad centraal. De nota speelt in om de ontwikkeling dat samenwerking lang niet altijd meer plaats via een verbonden partij. Vaak wordt er gekozen voor lichtere vormen van taakuitvoering. Deze lichtere vormen kennen, naast de actieve informatieplicht, geen andere
formele informatieplicht naar de raad.
De nota bevat spelregels waar de grip van de raad ook op die taakuitvoeringen op afstand worden versterkt.
Gemeente Zaanstad ziet de volgende partijen als verbonden partijen:
- Partijen waarmee gemeente Zaanstad een financieel en bestuurlijk belang heeft (definitie BBV)
- Partijen die de gemeente Zaanstad
- structureel bekostigt via één of meer geldstromen. Denk aan begrotingsfinanciering, subsidie of een overeenkomst van opdracht èn een bestuurlijk belang (aanbeveling commissie BBV)
- structureel bekostigt èn voldoet aan één of meer van de volgende voorwaarden:
- gemeente Zaanstad stelt de begroting van de partij vast of
- gemeente Zaanstad heeft benoemingrecht of voordrachtsrecht in bestuur of raad van toezicht
- Partijen waarmee de gemeente nauw samenwerkt bij strategisch belangrijke programma’s. Deze partijen hebben noch een financieel, noch een bestuurlijk belang.
- De onder (3) genoemde partijen worden aan het begin van elke coalitieperiode benoemd door de raad met een maximum van 2 . Ook wordt dan afgesproken over welke onderwerpen de raad in de paragraaf verbonden partijen wordt geïnformeerd.
Stichting Jeugdteam Zaanstad, stichting Sportbedrijf en de Metropool Regio Amsterdam (MRA) worden vanuit deze bredere definitie toegevoegd als verbonden partij.
De uitvoeringsregels verbonden partijen volgen in 2023
Op basis van de nota verbonden partijen worden de uitvoeringsregels vernieuwd. Hierin worden de kaders op uitvoerend niveau geactualiseerd. De nieuwe uitvoeringsregels worden ter kennisname aan de raad gestuurd.
Elke verbonden partij is/wordt ingedeeld in een risicoprofiel
Na oprichting van of deelname in een verbonden partij wordt het risicoprofiel van de verbonden partij bepaald. Bij een hoog risicoprofiel wordt het toezicht op de verbonden partij intensiever dan bij een laag risicoprofiel verbonden partij.
De risicoprofielen van Stichting Jeugdteam, stichting Sportbedrijf en de MRA worden later dit jaar bepaald. In de jaarrekening 2022 zullen deze voor het eerst zichtbaar zijn.
Gemeente Zaanstad heeft 26 verbonden partijen
11 publiekrechtelijke verbonden partijen (gemeenschappelijke regelingen)
12 privaatrechtelijke verbonden partijen
3 overige verbonden partijen (Stichting Jeugdteam, stichting Sportbedrijf en de MRA)
Ontwikkelingen
Nieuw wetsvoorstel Wet Gemeenschappelijke Regelingen
Op 1 juli 2022 is de Wet Gemeenschappelijke Regelingen (WGR) gewijzigd. De bedoeling van de wetswijziging is dat de gemeenteraden meer invloed hebben op de gemeenschappelijke regelingen. Een deel van de wetswijzigingen is verplicht en bij een deel is het aan de gemeenteraden hierover te beslissen. Eind 2022 zal het college een voorstel doen aan de raad hoe de wetswijzigingen worden ingevuld.
Vóór 1 juli 2024 moeten de gemeenschappelijke regelingen zijn aangepast aan deze wetswijziging. Dit geldt voor alle gemeenschappelijke regelingen.
Participatie in ROM InWest BV 2023
In het coalitieakkoord 2022-2026 Slagen Maken is opgenomen dat de gemeente gaat participeren in de ROM InWest BV. ROM InWest ondersteunt in de ontwikkeling van de businesscases voor de energietransitie en de circulaire economie. De verwachting is dat de besluitvorming voor de participatie van gemeente Zaanstad nog dit jaar wordt afgerond. Per 1 januari 2023 zal ROM InWest dan een nieuwe deelneming zijn van gemeente Zaanstad.
Totaal overzicht verbonden partijen
Op basis van artikel 15 van de BBV is het verplicht om óók een totaal overzicht van de verbonden partijen op te nemen in de begroting met daarin een aantal vaste onderdelen. Dit overzicht is onderstaand weergegeven.