Verbonden partijen

Gemeenschappelijke regeling - bedrijfsvoeringsorganisatie

De gemeenschappelijke regeling is getroffen voor het doeltreffend en doelmatig uitvoeren of doen uitvoeren van de taken van de colleges voortkomend uit of samenhangend met de Participatiewet en de Wet sociale werkvoorziening.

Per 1 januari 2018 hebben de gemeenten Purmerend en Zaanstad samen het Participatiebedrijf opgericht om effectiever te zijn in de uitvoering van de Wet Sociale Werkvoorziening en de Participatiewet. Namens Zaanstad heeft wethouder Onclin zitting in het bestuur en wethouder Groothuismink is waarnemer.

Er is sprake van duale aansturing waarbij de wethouder financiën invulling geeft aan de eigenaarsrol en het inhoudelijk opdrachtgeverschap is belegd bij de beleidsportefeuillehouder.

Ontwikkelingen

Het veld waarin Werkom opereert is sterk in beweging. De arbeidsmarkt is krap, maar de mensen die nog niet aan het werk zijn, hebben veel begeleiding en andere vormen van ondersteuning nodig om werk te vinden en te behouden. Tegelijkertijd is het stelsel van sociale zekerheid in beweging. De Participatiewet wordt gewijzigd met als doel om de wet menselijker te maken en de regering is voornemens meer mensen in aanmerking te laten komen voor een Beschut Werk-indicatie. Daarnaast ontstaan er meer mogelijkheden voor mensen die nog niet werkloos zijn, maar die door veranderingen in de persoon, de omgeving of de arbeidsmarkt wel moeten bewegen naar ander werk om financieel zelfstandig te blijven.

In dit speelveld ontwikkelt Werkom zich in 2023 onder leiding van een nieuwe directeur naar het Participatiebedrijf conform het koersbesluit zoals Zaanstad en Purmerend dat in februari 2022 hebben vastgesteld.

Risicoprofiel

Het risicoprofiel is hoog. Het maatschappelijk belang is groot, het gaat om kwetsbare mensen. De financiële bijdrage van de gemeente is aanzienlijk.

Risico analyse

Governance

De governance van Werkom is duaal. We sturen als eigenaar van het bedrijf, maar ook als opdrachtgever van het bedrijf. Om die rollen duidelijk te scheiden is er voor gekozen om de rol van eigenaar bij de wethouder financiën neer te leggen. De rol van opdrachtgever ligt bij de vakwethouder, zijnde de portefeuillehouder Werk en Inkomen. Dat heeft ook tot gevolg dat de risicobeheersing ook duaal is en dat verschillende aspecten van risico en beheersing onder de verantwoording van verschillende rollen valt. De rollen kunnen niet los van elkaar opereren. Het gaat om het samenspel van de rollen. De meerjarige kaders vanuit de eigenaarsrol werken door in gewijzigde dienstverleningsovereenkomsten in de opdrachtgeversrol. Signalen vanuit de voortgangsgesprekken  worden meegenomen in de eigenaarsrol. Dit samenspel wordt ambtelijk en bestuurlijk georganiseerd door een overlegstructuur.

• Eigenaarsrol

Vanuit de eigenaarsrol wordt gestuurd op een meerjarig sluitende begroting. In mei is de zienswijze op de meerjarenbegroting in de raad behandeld. Hierin komt naar voren dat het meerjarige beeld vanaf 2023 nog niet sluitend is. De strategische herijking moet tevens leiden tot meer duidelijkheid over de financiering van Werkom op de middellange termijn.

• Opdrachtgeversrol

De opdrachtgeversrol wordt gestuurd vanuit de dienstverleningsovereenkomst Participatie en dienstverleningsovereenkomst Groenonderhoud. In de periodieke voortgangsgesprekken over participatie wordt met Werkom gesproken over instroom, uitstroom, doorlooptijden, klanttevredenheid en de mogelijkheden voor bijsturing. Tevens heeft Werkom eind 2020 een verbeterplan opgesteld. De bedoeling hiervan is om vernieuwingen door te voeren waardoor meer mensen aan het werk komen. Het gaat om zowel de vernieuwing van processen, methoden en organisatorische aanpassingen. In 2021 is Werkom gestart met de uitvoering en in de kwartaalrapportages wordt  hierover gerapporteerd.

Financiële positie

Jaarrekening 2021

Het jaar 2021 is afgesloten met een negatief saldo van € 172.157. Dit negatieve resultaat zal worden gedekt door een onttrekking aan de algemene reserve. De afgelopen jaren zijn positieve resultaten aan de reserve toegevoegd om tekorten in aanloop naar de herijking van Werkom op te kunnen vangen. De stand van de reserve bedroeg per eind 2021 € 2.007.217. Ook het negatieve resultaat van de gewijzigde begroting 2022 (€ 1.013.969) kan Werkom opvangen vanuit de algemene reserve.

Begroting 2023-2026

In februari 2022 hebben de raden van Zaanstad en Purmerend een koersbesluit genomen over de toekomst van Werkom. Voor de financiële doorrekening van dat besluit is rekening gehouden met afname van het aantal interne werkplaatsen, omdat het aantal medewerkers met een SW-indicatie daalt en het aantal mensen met een Beschut Werk minder snel groeit. Ook is rekening gehouden met voortzetting van pilot ontwikkelbanen. De re-integratieactiviteiten worden geïntensiveerd.

Het bij het koersbesluit geschetste financiële meerjarig beeld toont een structureel en oplopend tekort. Dit is verwerkt in de begroting 2023 en het meerjarenbeeld 2024-2026 van Werkom. Het begrote tekort in 2023 €1.855.431 wordt opgevangen door een combinatie van extra middelen van de gemeenten en een onttrekking aan de algemene reserve. Voor de tekorten in 2024-2026 heeft Werkom een extra bijdrage van Zaanstad en Purmerend opgenomen. Zoals in het koersbesluit is beschreven wordt naast dekking door inzet van een structureel WSW-voordeel binnen programma Werk en inkomen, oplossing voor deze tekorten gezocht langs de volgende oplossingsrichtingen:

• Extra middelen van het rijk;
• Advies van Berenschot over de middellange termijn financieringswijze;
• Vergroten van het verdienvermogen;
• Bezuinigingen door Werkom

Risico's en beheersmaatregelen

Risico's

In de begroting zijn conform BBV-voorschriften de volgende risico’s expliciet benoemd in de risicoparagraaf:

• Omzetverlies in de werkleerbedrijven door een daling van het aantal medewerkers met een SW-indicatie
• Acquisitie van nieuwe opdrachten
• Grotere groei van mensen met een Beschut Werk indicatie dan begroot, omdat een beschut werkplek binnen de Participatiewet het duurste instrument is
• Privacy en informatiebeveiliging

Beheersmaatregelen

• Bestuursopdracht aan de directeur voor de implementatie van de nieuwe koers binnen de inhoudelijke en financiële kaders
• Nadere dienstverleningsovereenkomst tussen gemeente en Werkom
• Er is een bedrijfsvoeringsoverleg tussen beide gemeenten en Werkom ingericht om ontwikkelingen goed te volgen.

De organisatie stuurt kortcyclisch op de uitvoering door:

• Monitoren en tijdig in gesprek gaan met de gemeenten om de landelijke ontwikkelingen goed te volgen
• Goed contact houden met de opdrachtgevers, accountmanagement stevig neerzetten
• Goede afspraken maken met gemeenten over instroom onder andere in Beschut Werk
• Werkom heeft een chief information security officer (CISO)voor de informatiebeveiliging en een externe functionaris gegevensbescherming (FG), die jaarlijks rapporteren over risico’s en ondernomen of te ondernemen verbeteringen