Weerstandsvermogen en risicobeheersing

In de nota risicomanagement en risicobeheersing 2021 is opgenomen dat in deze paragraaf de belangrijkste risico’s opgenomen worden. Dat zijn de risico’s met de grootste financiële impact die gezamenlijk 80% van het totaal beslaan. Bij deze simulatie betreffen dat 17 risico’s. Dit overzicht treft u verderop in deze paragraaf. Eerste wordt inzicht gegeven in enkele andere belangrijke aspecten waaraan onzekerheden kleven. Hiervan wordt uitgelegd hoe (of waarom niet) deze zijn verwerkt bij het berekenen van het weerstandsvermogen.

Corona

Het Coronavirus raakt (voorlopig) niet weg uit de samenleving. Het lijkt er inmiddels wel op dat de virusmutaties voor minder ontwrichting zorgen dan het aanvankelijke virus. Toch verwachten we ook in 2023 nog negatieve financiële gevolgen van het Coronavirus op met name het gebied van toerisme. Hiermee houden we rekening via de gevormde Coronareserve. Om die reden hebben we geen financieel risico meer opgevoerd voor de berekening van het weerstandsvermogen.

Oorlog Oekraïne

In februari 2022 is Rusland Oekraïne binnengevallen, met als gevolg een grote vluchtelingenstroom. Op dit moment worden nog steeds vluchtelingen uit de Oekraïne opgevangen. Net als alle gemeenten zal ook Zaanstad een groep vluchtelingen voor langere tijd opvangen. Om deze mensen te helpen worden diverse oplossingsmogelijkheden verkend. Het rijk heeft gezegd dat de kosten hiervoor volledig vergoed zullen worden. Het risico is wel hoe het rijk tegen de gemaakte kosten aankijkt. Hoe wordt bijvoorbeeld met investeringen omgegaan of uren van personeelsleden. We gaan er vanuit dat deze vergoeding vanuit het rijk voldoende zal zijn om onze gemaakte kosten te dekken. Op dezelfde manier zoals het rijk de afspraak hierover bij de Corona-crisis is nagekomen. Het financiële risico lijkt hiermee (voor een groot deel) te zijn afgewend. Om deze reden is dit punt niet als risico opgenomen en wordt dus niet meegenomen in de berekening van het weerstandsvermogen.

Klimaatverandering

Het klimaat is de laatste jaren aan verandering onderhevig. In ons ruimtelijk beleid proberen we hier zo goed als mogelijk rekening mee te houden. Denk aan hittestress en opvang van regenwater. Hoe de toekomst er verder uit gaat zien en welke gevolgen dit heeft voor onze gemeente is ongewis. Extremen die zich voor kunnen doen als gevolg van de verandering van klimaat (denk bijvoorbeeld aan de overstromingen in Zuid Limburg) zijn niet in deze risicoparagraaf opgenomen. De redenen hiervoor zijn dat financiële gevolgen niet zijn in te schatten en schatten we de kans (in de 4 jaars begrotingstermijn) hierop lager dan 5%.

Prijsinflatie

De prijzen van met name grondstoffen zijn in 2022 hard gestegen. Het lijkt erop dat de lonen in dit stramien mee gaan. Geplande investeringen blijken duurder uit te pakken dan aanvankelijk was begroot. Dit zal tot nieuwe keuzes leiden. Voor geplande investeringen uit het investeringsfonds is een  nieuwe afweging mogelijk. Voor vervangingsinvesteringen en investeringen in onderwijsgebouwen (zorgplicht) geldt dat niet. Vooral op deze de prijsstijgingen op deze investeringen is hebben de prijsstijgingen directe financiële gevolgen. Budgetoverschrijdingen worden in principe niet meegenomen in de risicoparagraaf, omdat er in een normale situatie ook een kans op onderschrijding is. Daarnaast is de insteek om reëel te begroten, passen we de investeringsbedragen twee keer per jaar aan en nemen we de laatste inzichten omtrent de prijsontwikkeling mee in de begroting.

Indien de prijsontwikkeling toch hoger uitpakt zal zeer waarschijnlijk ook de algemene uitkering uit het gemeentefonds meegroeien. Hierdoor kan een deel van de extra kosten opgevangen worden. Daarnaast is in de begroting een structureel bedrag opgenomen van € 1mln. voor niet gecorrigeerde prijsinflatie. Om deze redenen is dit risico dan ook niet opgenomen.

Cybercrime

Met de toegenomen digitalisering en de afhankelijkheid van digitale systemen neemt de kans op cybercrime toe. Door de juiste beheersmaatregelen toe te passen proberen we dit risico te minimaliseren. In gemeenteland zijn er slechts enkele gemeenten die schade hebben ondervonden van cybercrime. Dit kan zijn het betalen van ‘losgeld’ of het opnieuw opstarten van alle systemen. De kans wordt hierom laag ingeschat, terwijl de financiële gevolgen bij het voordoen van het risico heel groot kunnen zijn. Het risico is hierom wel in de top 17 van financiële risico’s gekomen.

Jeugd

Het risico met betrekking tot de zorgkosten jeugd is afgenomen ten opzichte van de risicoanalyse bij de jaarrekening 2021. Belangrijkste oorzaken hiervan zijn dat in de huidige begroting de salarisontwikkeling in de zorg is opgenomen en dat eerste maatregelen die genomen zijn om de zorgkosten te verminderen effect lijken te hebben. Daarnaast zijn de budgetten aangepast naar aanleiding van de laatste inzichten.