Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Risicogebeurtenis

Risico oorzaak

Risicogevolg

Beheersmaatregel

Invloed (%)

pro gram ma

Algemeen afzet risico bij het voeren van grondexploitaties

Extern  - Slechte marktomstandigheden

geld - Uitgifte van kavels vertraagt door het doorschuiven van deel projecten in de tijd.

0

17,77%

2

De gemeente Zaanstad moet op grond van de Jeugdwet voorzieningen verstrekken ondanks dat hiervoor onvoldoende budget beschikbaar is (open einde regeling).

Extern  - Bij de decentralisatie van de jeugdzorg  is door het Rijk een budget aan Zaanstad toegekend. De AEF rapportage over de financiële tekorten in de jeugdzorg geeft aan dat in Nederland 1,3 tot 1,6 miljard euro tekort wordt uitgegeven. Gemeenten hebben vanaf 2022 extra middelen voor Jeugdhulp gekregen na een uitspraak van de Commissie van Wijzen. Deze uitspraak is ook het uitgangspunt voor het opstellen van een hervormingsagenda Jeugd waarin ook alle besparingsmaatregelen jeugd verder uitgewerkt zijn. De hervormingsagenda moet leiden tot het verbeteren van de hulpverlening en een financieel beheersbaar en duurzaam jeugdstelsel. Zaanstad heeft in 2022 € 14,06 mln. compensatie ontvangen. In de begroting 2022 is vanaf 2022 rekening gehouden met het realiseren van 100% van het bedrag conform de uitspraak van de Commissie van Wijzen. Dat betekent voor Zaanstad 4,0 mln. in 2022 oplopend naar 10,9 mln. vanaf 2027. Voor het realiseren van deze maatregelen is structureel 2,53 mln. opgenomen. Het is onzeker of deze leiden tot het volledig realiseren van de besparingen, ook vanwege het feit dat gemeenten voor een deel afhankelijk zijn van het Rijk en (andere) partijen. De kostenontwikkeling ligt de afgelopen jaren gemiddeld rond de 10%, hiervoor worden gemeenten nog onvoldoende gecompenseerd.

geld - Er ontstaan budgetoverschrijdingen.

In voorbereiding - De oplossing voor de lange termijn is dus niet alleen een kwestie van geld, er zijn andere maatregelen nodig. Om die reden wordt er gewerkt aan:- een hervormingsagenda bestaande uit een combinatie van een set van maatregelen en een financieel kader waarmee een structureel houdbaarder jeugdstelsel wordt gerealiseerd. - het wijzigen van de Jeugdwet, dit zodat de gemeenten meer bevoegdheden krijgen. De financiele taakstelling in de hervormingsagenda moet voldoende onderbouwd zijn en aantoonbaar op basis van monitorafspraken tot daadwerkelijke kostenbesparingen leiden,, Actief - ij de begroting wordt door de gemeente realistisch begroot en extra middelen toegevoegd voor autonome groei en prijsstijgingen. Voor 2022 en 2023 is in de begroting rekening gehouden met een volumegroei van 5%. Om budgetoverschrijdingen te voorkomen, zijn door de gemeente  diverse beheersingsmaatregelen getroffen, die zich richten op een verminderde inzet van duurdere, specialistische jeugdhulp en verbeteren van het jeugdstelsel.  De Zaanse inzet van de AEF middelen (structureel 2,53 mln.) vindt plaats langs vier sporen: versterken van de voorkant, inzet op doorstroom en uitstroom, sturen op andere wetgeving en gericht op het stelsel van specialistische jeugdhulp.

14,32%

4

Heroverweging kaders projectopdracht In't Veld noodzakelijk als gevolg van vastgestelde cultuurhistorische waarde.

Extern  - Wijziging landelijke wetgeving maakt cultuurhistorie onderdeel van vergunningswetgeving.

geld - vertraging en extra kosten agv extra noodzakelijk onderzoek, noodzaak extra ontwerp met behoud waarde en financiele doorrekening, hogere gebouwkosten bij behoud cultuurhistorische waarde

Actief - Inhuren gespecialiseerd bureau voor uitwerking projectplan met behoud cultuurhistorische waarde (mevrouw Meijer)., Actief - nauwe samenwerking tussen afdeling onderwijs en afdeling erfgoed, gezamenlijke afweging in prioriteiten

8,44%

1

Het later sluiten van overeenkomsten met ontwikkelaars en vertraging in het vaststellen van bestemmingsplannen en verlenen van vergunningen.

Juridisch / Wettelijk  - Onzekerheid m.b.t. stikstof, corana, druk op elektriciteitsvoorzieningen en algemene ecomische ontwikkelingen.

geld - Kostenstijging door hogere doorlopende plankosten als gevolg van vertraging.

Actief - Volgen van landelijke ontwikkelingen.

6,47%

2

De uitstroom van uitkeringsgerechtigden uit de uitkering is relatief laag ten opzichte van de landelijke uitstroom.

Extern  - Uitkeringsgerechtigden - die het meest kwetsbaar zijn op de arbeidsmarkt - blijken minder succesvol in het zelfstandig of begeleid uitstromen naar werk.

geld - Als de ontwikkeling van het uitkeringenbestand ongunstiger is dan de gemiddelde landelijke ontwikkeling, is het aandeel van Zaanstad in het macrobudget voor de uitkeringslasten niet toereikend.

Actief - Negatief - De vangnetvoorziening is niet beschikbaar doordat de afgelopen twee jaar grote voordelen op de buig zijn gerealiseerd., Actief - Actief - Continuering van de aanpak Werk of meedoen, aanpak die zicht richt op doelmatige en rechtmatige uitkeringsverstrekking. Hierdoor is het uitkeringenbudget beschikbaar voor de mensen voor wie de stap naar werk (nog) niet haalbaar is.Door krappe arbeidsmarkt is sprake van lage instroom en kan meer aandacht worden besteed aan mensen die juist meer aandacht nodig hebben.

5,64%

5

Het risico op schade door een cyberaanval neemt sterk toe. Jaarlijks brengt het Nationaal Cyber Security Centrum een ‘Cyber Security Beeld Nederland’ uit, voor overheden is de laatste jaren een trend zichtbaar: het risico op verstoring van de ICT door ‘cybervandalen en scriptkiddies’ was al hoog en neemt toe, het risico van verstoring van de ICT door beroepscriminelen is ongewijzigd hoog. Een grote verstoring van de ICT door een cyberaanval is van een andere aard dan het risico op een reguliere ICT storing. Bij een reguliere ICT storing kan een systeem veelal op korte termijn worden hersteld. Een cyberaanval kan tot gevolg hebben dat data wordt gegijzeld (ransomeware), dat de data wordt gewijzigd of vernietigd, dat (privacygevoelige) data wordt gestolen en dat met publicatie wordt gedreigd. Een cyberaanval van enige omvang brengt direct forse schade met zich mee. Denk daarbij aan (1) opzetten van een tijdelijke crisisorganisatie waarin de crisis en de in-/externe communicatie worden aangestuurd, (2) het betalen van eventueel losgeld, (3) langdurige herstelacties waarvoor extern moet worden ingehuurd, (4) treffen van voorzieningen om bedrijfsprocessen te kunnen voorzetten zonder de eigen ICT systemen, (5) na herstel van de eigen ICT systemen moet alle informatie uit de tijdelijke processen en systemen met terugwerkende kracht worden ingevoerd in de herstelde systemen, (6) actieve nacontroles en herstellen van bevindingen, (7) evalueren en treffen van maatregelen om herhaling te voorkomen. Afhankelijk van de omvang van de cyberaanval zijn schadebetalingen van meerdere miljoenen denkbaar. Het bedrag van 10 miljoen is gebaseerd op gepubliceerde schattingen van de kosten die bij Amerikaanse steden bij dit soort incidenten zijn gemaakt.

Technisch - Afhankelijk van aard en omvang

geld -

Actief - Continue aandacht voor inventarisatie van risico's die verwerkt worden in verbeterplannen en bedrijfsprocessen

3,52%

7

Rechter stelt aannemer in het gelijk in rechtszaak omtrent meerwerkkosten constructieaanpassingen.

Juridisch / Wettelijk  - Juridische procedure bij Overtuinen tussen het schoolbestuur Zaan Primair als bouwheer en de gecontracteerde aannemer.

geld - Zaan Primair legt op basis van investeringsverbod en op basis van verordening deze (constructiefout) kosten als claim bij de gemeente neer.

Actief - Met de betrokken partijen wordt besproken wat de mogelijkheden zijn en daarnaar gehandeld.

0,0344

1

De door de gemeente Zaanstad ingediende aanvraag in het kader van de Regeling Specifieke Uitkering Sport wordt niet 100% maar naar rato van de ingediende aanvragen toegekend.

Juridisch / Wettelijk  - Het door de Rijksoverheid beschikbaar gestelde bedrag voor het toekennen van aanvragen in het kader van de Regeling Specifieke Uitkering Sport is niet toereikend.

geld - De SPUK uitkering is lager dan de (niet-verrekenbare) BTW, die de gemeente en het Sportbedrijf hebben, waardoor de gemeente en het Sportbedrijf meer lasten voor eigen rekening moeten nemen dan waarop begrotingstechnisch is gerekend. Dit betekent een nadeliger resultaat.

0

2,95%

1

Te weinig beschikbare parkeerplaatsen voor parkeervergunningen Gouwpark.

Extern  - Er zijn teveel parkeerplaatsen verkocht aan bewoners.

geld - Tekort aan ruimte om (openbare)  parkeerplaatsen te realiseren waardoor mogelijk aanvullende kosten moeten worden gemaakt.

Actief - overleg met ontwikkelaar over mogelijke oplossingen, juridische actie jegens ontwikkelaar in verband met kosten.

2,89%

2

Door de invulling van de regionale huisvestingsopgave zal Gemeente Zaanstad te maken krijgen met een toename van ca. 300 asielstatushouders en bijbehorende kosten.

Extern  - Externe druk vanuit het rijk om mee te werken aan de regionale huisvestingsopgave en inburgering

geld - De regionale huisvestingsopgave betekent meer asielstatushouders. Deze extra inburgeraars vallen buiten de taakstelling van het rijk en worden dus (vooralsnog) niet vergoed in de SPUK en uitvoeringskosten. Daarmee is er een kans dat de gemeente aanzienlijk meer kosten moet maken.

In voorbereiding - landelijk overleg rijk over eventuele komst van deze groep en vergoeding vanuit het rijk.

2,83%

5

Hoornseveld: Liander geeft aan dat ze ivm overbelasting netwerk pas Q1 2024 stroom kunnen leveren aan sportpark Hoornseveld.

Extern  - ivm overbelasting van het netwerk heeft Liander aangegeven dat ze niet eerder dan Q1 2024 het sportpark Hoornseveld kunnen aansluiten aan het stroomnetwerk.

geld - Als het project volgens de planning al in Q3 2024 gefinaliseerd is zal de gemeente een aggregaat van 5k per week moeten inzetten (3 tot 6 maanden voor 5000 per week).

0

2,20%

2

Inverdan Knoop Centrum: mislukte aanbesteding; geen inschrijvingen tender Figaro.

Omgeving - Benodigde grondwaarde niet haalbaar vanwege locatie en programmering.

geld - Extra plankosten omwille van vertraging en nieuwe aanbesteding. Tevens kan bouw Noordschebos niet starten.

Actief - Alternatief programma onderzoeken.

1,97%

4

Bij het slopen of renoveren van onderwijsgebouwen blijkt dat er meer asbesthoudende onderdelen moeten worden verwijderd dan voorzien.

Technisch - In 56 schoolgebouwen van voor 1993 is asbest verwerkt. In voorkomende gevallen kan bij schade aan het schoolgebouw of bij renovatie asbest verwijderd moeten worden, hetgeen leidt tot extra kosten zonder dat de functionaliteit van het gebouw verbetert.

geld - De sloop -of renovatiekosten stijgen met een autonoom bedrag. Dit heeft tot gevolg dat de asbestverwijderingskosten aditioneel moeten worden opgevoerd, welke kosten niet waren voorzien.; tijd -

In voorbereiding - Asbest inventarisatie A (bureau onderzoek) en B (optisch) uitvoeren.

1,92%

2

Vanwege een fiscale procedure bezwaar / beroep bestaat er kans dat er gemeentelijke belastingen terug moet worden betaald. Het risico op terugbetaling, 

Bewaar op een legesaanslag

geld - Als de gemeente de beroepsprocedure verlisst, moet er leges terugbetaald worden

0

1,82%

6

Gevormde voorziening tbv warmtenet blijkt niet voldoende te zijn.

Milieu en natuur  - Te weinig gebruik van het warmtenetwerk.

geld - Voorziening moet aangevuld worden.

Actief - Sturen op iedere uitbreiding ligt voor in de AVA ter besluitvorming waar wethouder financiën in deelneemt.Gunstige transitie in de markt naar aardgasvrij.

1,73%

1

Bij de gemeente wordt door omwonenden verzocht om handhaving van de verlopen vergunningen voor tijdelijke huisvesting.

Bedrijfsproces  - Gedoogbeschikkingen of vergunningen voor tijdelijke huisvesting zijn verlopen.

geld - Er moet op korte termijn alternatieve tijdelijke huisvesting gevonden worden en dit moet ook gerealiseerd worden.

0

1,48%

5

De toplaag op de huidige locatie van hockeyvereniging de Kraaien moet vervangen worden.

Proces  - Vergunning voor de aanleg van de velden is verleend. Bewoners hebben bezwaar ingediend tegen de vergunning.

geld - Met het oog op de komende verhuizing is besloten om toplaag niet meer te vervangen. Indien de KNHB het veld niet goedkeurt, zal de toplaag alsnog vervangen moeten worden. De kosten hiervan zijn voor rekening van de gemeente.

Actief - Er wordt onderzocht of het mogelijk is om een nieuwe toplaag op de huidige locatie mee te verhuizen naar de nieuwe locatie.

1,41%

1

Totale invloed

80,80%