Product 3.2 Klimaatneutraal 2030-2040
Zaanstad staat voor een transformatie-opgave om voor 2040 klimaatneutraal te zijn. Op weg naar een inclusieve energietransitie zetten we in op energiebesparing. Hierbij staat het isoleren van woningen centraal. Ook trekken wij actief samen op met de industrie en het bedrijfsleven om energie te besparen met procesinnovatie en door aanpassingen van gebouwen. Om de productie van energie te verduurzamen, werken wij aan de realisatie van wind- en zonne-energie in de zoekgebieden van de Regionale Energiestrategie. Ook ontwikkelen wij nieuwe energiebronnen, zoals aquathermie en geothermie voor de gebouwde omgeving en de industrie. Hierbij hoort de ontwikkeling van warmtenetten. Wij streven naar een inclusieve energietransitie. Daarom geven wij bijzondere aandacht aan inwoners met lagere inkomens voor wie energiearmoede dreigt of al werkelijkheid is. Ook maken wij lokale initiatieven zoals energiecoöperaties mogelijk en stimuleren lokaal eigenaarschap. Een toekomstbestendige energie-infrastructuur en slimme koppeling van energiesystemen zijn een belangrijke randvoorwaarden voor klimaatneutraliteit. Hier ligt ook meteen een grote uitdaging. Wij werken daarom met netbeheerders en partners aan het versterken van de bestaande (elektriciteits-) infrastructuur. Daarnaast stimuleren wij het ontwikkelen van infrastructuur voor warmte- en eventueel waterstof, en faciliteren lokale slimme energiesystemen. De duurzaamheidstransitie vraagt om slagvaardige inzet van en met inwoners, maatschappelijke organisaties, woningcorporaties, energie coöperaties, het bedrijfsleven en de industrie. De gemeente geeft het goede voorbeeld en engageert zich in regionale netwerken en samenwerking (ook in het verkrijgen van externe middelen). Waar nodig en mogelijk nemen wij de regie in de gezamenlijke uitdaging naar een toekomstbestendige klimaatneutrale stad. |
|---|
Indicatoren
Naam | Realisatie 2018 | Realisatie 2019 | Realisatie 2020 | Realisatie 2021 | Begroting 2023 | Streef- | Bron |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
CO2 uitstoot gebouwde omgeving (kton) | nb | 339 | 309 | nnb (dec) | 280 | 240 | Klimaatmonitor |
Hernieuwbare elektriciteit is elektriciteit die is opgewekt uit wind, waterkracht, zon of biomassa | 5% | 6,3% | 8,9% | nnb (2023) | 10% | 15% | Rijkswaterstaat, klimaatmonitor |
Toelichting
CO2 uitstoot gebouwde omgeving (kton) : Zaanstad heeft de ambitie om tussen 2030-2040 klimaatneutraal te zijn. De CO2 uitstoot is hiervoor een directe en relevante indicator. De gebouwde omgeving is de sector waar de gemeente met haar beleid een directe invloed op heeft. Daarom is dit deel van de CO2 emissies opgenomen als indicator, terwijl het totaal opgenomen is in de relevante data. Helaas zijn deze gegevens uit de Klimaatmonitor pas met 1 tot 2 jaar vertraging beschikbaar. Alternatieve kwalitatief vergelijkbare en eveneens direct relevante data zijn niet beschikbaar. Er loopt nog een studie om meer inzicht in de reductie-paden naar 2040 te krijgen. De uitkomsten van de studie kunnen leiden tot een aanscherping van de streefwaarde vanaf de volgende begroting. Gegevens 2018 ontbreken. In 2017 was de totale uitstoot nog 382 kiloton.
Hernieuwbare elektriciteit is elektriciteit die is opgewekt uit wind, waterkracht, zon of biomassa : is eveneens een door het Rijk verplichte BBV-indicator. Deze indicator geeft een goed beeld van de opwek van hernieuwbare energie in de gemeente, door inwoners en bedrijven. De gemeente heeft hier vooral een faciliterende rol.
Beide streefwaarden gaan uit van klimaatneutraliteit in 2040. Het gekozen reductie-pad is niet-lineair maar gaat uit van een versnelling in de komende jaren als randvoorwaarden zoals elektriciteitsinfrastructuur afdoende zijn en beleid (zoals de Transitievisie Warmte en de Regionale Energiestrategie) in de realisatiefase komt.
Speerpunten 2023
Minder energieverbruik
Om het energieverbruik te verminderen, ontwikkelen wij een ontzorgings- en ondersteuningsaanpak voor bewoners. Hiermee willen wij investeringen in de verduurzaming van woningen stimuleren. Daarbij richten we ons op maatregelen die aanvullend zijn op wat hogere overheden en marktpartijen al doen. Lopende energiebesparingsactiviteiten met bedrijven, in samenwerking met onder andere de Green Business Club, SAENZ en bedrijfsverenigingen, zetten we voort. De energietransitie-pijler uit Samenwerkingsovereenkomst met Zaanstad Maakstad werken we uit.
Meer duurzame energie
Op basis van de RES 1.0 maken wij een Zaanse aanpak met een participatieproces. Hiermee creëren wij de kaders voor de opwek van zon- en windenergie in de zoekgebieden. Verder maken wij een brede warmtestrategie om het bestaande warmtenet te versterken en nieuwe projecten te stimuleren. Daarnaast brengen wij de haalbaarheid van nieuwe warmtebronnen in beeld, zoals aquathermie, geothermie en de uitkoppeling van restwarmte van de industrie.
Inclusievere energietransitie en aanpak energiearmoede
Wij brengen het Plan van Aanpak Energiearmoede in uitvoering. Met concrete maatregelen zoals energiecoaches, een FIXbrigade en doelgerichte subsidieregelingen helpen wij inwoners hun energieverbruik te reduceren. Ook onderzoeken wij onder meer hoe wij lokaal eigenaarschap en collectieve inkoop ook voor de doelgroep die in energiearmoede leeft toegankelijk kunnen maken.
Sterker en slimmer energiesysteem
Wij zetten ons in op het strategisch faciliteren van tijdelijke oplossingen voor de acute knelpunten en op de structurele versterking van het elektriciteitsnetwerk. In samenwerking met de industrie en het bedrijfsleven verkennen wij met pilots en haalbaarheidsonderzoeken de mogelijkheden voor een toekomstbestendig energiesysteem en daarvoor benodigde infrastructuur.
Beïnvloedbaarheid van de kosten
Beïnvloedbaar
Dit bestaat uit kosten voor de klimaatspeerpunten energieverbruik verminderen, verduurzamen woningen, opwekken energie, aardgasloos, circulair Zaanstad, duurzame gemeente en de coördinatie hiervoor (€ 1,5 mln).
Beperkt beïnvloedbaar
Er is geen sprake van beperkt beïnvloedbare kosten.
Niet beïnvloedbaar
Dit betreft de specifieke uitkering energiearmoede (€ 2,4 mln).
Op middellange termijn beïnvloedbaar
Dit betreft deltaplan ruimtelijke adaptatie en het invlechten (€ 0,4 mln).